คู่มือการเลี้ยงชันโรงสำหรับมือใหม่

 

คู่มือการเลี้ยงชันโรงสำหรับมือใหม่

ส่วนที่ 1: ทำความรู้จักชันโรง

ชันโรงเป็นแมลงสังคมขนาดเล็ก ไม่มีเหล็กใน อาศัยอยู่รวมกันเป็นกลุ่ม มีบทบาทสำคัญในการผสมเกสรพืช การเลี้ยงชันโรงจึงเป็นกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อระบบนิเวศ และยังสามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตน้ำผึ้งและชันผึ้งได้

ชนิดของชันโรงที่นิยมเลี้ยง: เช่น ชันโรงผึ้งจิ๋ว (Trigona minima) ชันโรงผึ้งมิ้ม (Tetragonula laeviceps) ฯลฯ ควรศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับชนิดที่ต้องการเลี้ยง

ส่วนที่ 2: อุปกรณ์สำหรับเลี้ยงชันโรง

1. กล่องเลี้ยง: มีหลายแบบ เช่น กล่องไม้ กล่องโฟม ควรเลือกขนาดที่เหมาะสมกับชนิดและปริมาณของชันโรง

   • ข้อดีกล่องไม้: อายุการใช้งานนานกว่า ควบคุมอุณหภูมิได้ดีกว่า

   • ข้อดีกล่องโฟม: ราคาถูกกว่า น้ำหนักเบา เคลื่อนย้ายง่าย

2. ชุดป้องกัน: หมวกตาข่าย เสื้อแขนยาว ถุงมือ เพื่อป้องกันการถูกชันโรงต่อย (ถึงแม้จะไม่มีเหล็กใน แต่บางชนิดกัดได้)

3. ขวดน้ำ/ภาชนะใส่น้ำ: สำหรับให้น้ำชันโรง

4. อาหารเสริม: น้ำหวาน เกสร ควรให้ในช่วงที่อาหารตามธรรมชาติขาดแคลน

5. เครื่องพ่นควัน: ใช้ควันเพื่อไล่ชันโรงในกรณีจำเป็น เช่น ตอนตรวจสอบรัง หรือเก็บเกี่ยวผลผลิต (ควันจากกาบมะพร้าวแห้ง หรือขี้เลื่อย)

6. อุปกรณ์อื่นๆ: มีด หรือ สปาตูล่า สำหรับแซะรวงรัง, เทปกาว, ยางรัด, เชือก

ส่วนที่ 3: วิธีล่อชันโรงมาเลี้ยง

1. เลือกสถานที่เหมาะสม: ร่มรื่น ใกล้แหล่งอาหาร (ดอกไม้ พืช) มีแหล่งน้ำสะอาด

2. เตรียมกล่องล่อ: กล่องไม้หรือกล่องโฟม เจาะรูขนาดเล็กให้ชันโรงเข้าออกได้

3. ใช้วัสดุล่อ: มีหลายวิธี เช่น

   • ขี้ผึ้ง: นำขี้ผึ้งชันโรงมาทาภายในกล่อง

   • พรอพอลิส: นำพรอพอลิสมาทาบริเวณทางเข้าของกล่อง

   • สารล่อชันโรงสำเร็จรูป: หาซื้อได้ตามร้านขายอุปกรณ์เลี้ยงชันโรง

   • รังเก่า: นำส่วนหนึ่งของรังเก่ามาวางในกล่องล่อ

4. วางกล่องล่อ: วางในตำแหน่งที่เหมาะสม เช่น ใต้ต้นไม้ ตามซอกหิน บริเวณที่เคยพบเห็นชันโรงบินผ่าน

5. รอคอย: อาจใช้เวลาหลายสัปดาห์หรือหลายเดือน ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น ชนิดของชันโรง สภาพแวดล้อม ฯลฯ

6. ตรวจสอบ: ตรวจสอบกล่องล่อเป็นประจำ เมื่อชันโรงเข้ามาอาศัยแล้ว ให้ย้ายกล่องไปยังตำแหน่งที่ต้องการเลี้ยง

ส่วนที่ 4: การดูแลชันโรง

1. ให้น้ำ: จัดเตรียมน้ำสะอาดไว้ให้ชันโรงตลอดเวลา

2. ให้อาหารเสริม: ในช่วงที่อาหารตามธรรมชาติขาดแคลน

3. ป้องกันศัตรู: มด แมลงสาบ กิ้งก่า นก ฯลฯ

4. ทำความสะอาด: ทำความสะอาดบริเวณรอบๆ กล่องเลี้ยง เพื่อป้องกันการสะสมของเชื้อโรค

5. ตรวจสอบรัง: ตรวจสอบรังเป็นประจำ เพื่อดูแลสุขภาพของชันโรง และป้องกันการเกิดโรค

ส่วนที่ 5: การเก็บเกี่ยวผลผลิต

1. น้ำผึ้ง: เก็บเกี่ยวได้เมื่อรังมีน้ำผึ้งเต็ม โดยใช้หลอดดูดหรืออุปกรณ์อื่นๆ

2. ชันผึ้ง: เก็บเกี่ยวได้เมื่อชันผึ้งมีปริมาณมาก โดยใช้มีดหรือสปาตูล่าแซะออก

คำแนะนำเพิ่มเติม:

• ควรศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับชนิดของชันโรงที่ต้องการเลี้ยงให้ละเอียด ก่อนเริ่มเลี้ยง

• ควรเริ่มเลี้ยงจากจำนวนน้อยๆ ก่อน เพื่อเรียนรู้และฝึกฝนประสบการณ์

• ควรปรึกษาผู้มีประสบการณ์ในการเลี้ยงชันโรง เพื่อขอคำแนะนำ